آزمایشات

مورد استفاده
-تخمين ذخيره كل آهن
-غربالگری برای بیماریهای مزمن اضافه بار آهن، به خصوص -هموکروماتوز ارثی
-ارزیابی تالاسمی و کم‌خونی سیدروبلاستیک
-ارزیابی سوخت و ساز آهن در مبتلایان به کمبود آهن، اضافه بار -آهن یا موارد مشکوک به مسمومیت با آهن
-كسب اطلاعات به منظور ارزيابي وضعيت تغذيه
نام روش اندازه گیری
chemical
نام های مشابه
ظرفیت اتصال آهن- Latent Iron Binding Capacity، Transferrin Saturation,

نوع نمونه
سرم
حجم نمونه
0.6 میلی لیتر
کمترین حجم نمونه
0.3 میلی لیتر
نگهداری نمونه
"3 روز در دمای 8 -2 c˚ ، یک ماه در20- c˚"
حمل و نقل نمونه
در 8 -2 c˚ یا 20- c˚
نیازهای همراه نمونه
نوع نمونه روی ظرف نمونه و برگه درخواست حتماً قید شود.
اطلاعات لازم از بیمار
کم خونی-آنمی
معیار رد نمونه
"حجم کم، همولیز،ایکتریک،لیپمیک"
آمادگی لازم قبل از نمونه گیری
1.بيمار بايد 12 ساعت ناشتا باشد، مصرف آب مجاز است . نمونه باید صبح گرفته شود(به علت تاثیرات ریتم شبانه‌روزی آهن و اینکه سطح آهن در عصر پایین‌‌تر است).
2.ازمصرف داروها و مکمل های حاوی آهن 24 ساعت قبل از نمونه گیری اجتناب گردد.
3.نمونه می‌بایست قبل از اینکه بیمار آهن درمانی بگیرد یا تزریق خون داشته ‌باشد گرفته‌ شود. در صورتی‌که بیمار تزریق خون انجام داده باشد می‌بایست چندین روز بعد آزمایش دهد.

اطلاعات بالینی
70% آهن بدن در هموگلوبین گلبول­های قرمز وجود داشته و 30% باقیمانده، آهن ذخیره‌ای به شکل فریتین و هموزیدرین است. بیماری‌های مربوط به هموستاز آهن از جمله شایعترین بیماری­های انسان می‌باشند. فقر آهن ممکن است به علت جذب ناکافی (مثلاً در بیماری سلیاک، بیماری التهابی روده، برداشتن روده، علل تغذیه‌ای ) یا از دست رفتن زیادی آهن (مثلاً در بیماری التهابی روده، واریس مری، گاستریت، زخم، عفونت­های انگلی و سایر اختلالات دستگاه گوارش ) ‌باشد.بیماری­های مربوط به اضافه بار آهن(Iron overload) شامل دو گروه اصلی است. در گروه اول اریتروپوئز طبیعی بوده ولی آهن بیشتر از ظرفیت اتصالی آهن به ترانسفرین می‌باشد (مثل هموکروماتوز)، در نتیجه آهن در سلول­های پارانشیمی کبد و سایر ارگان­ها رسوب می‌کند. در گروه دوم کاتابولیسم گلبول­های قرمز سبب اضافه بار آهن شده (مثل اضافه بار ناشی از تزریق خون) که آهن در ماکروفاژهای سیستم رتیکولواندوتلیال رسوب می‌کند.در بیماری­های التهابی، عفونی یا بدخیمی اندازه‌گیری پارامترهای معمول ممکن است جهت افتراق کم‌خونی فقر آهن از کم‌خونی بیماری­های مزمن کافی نباشد.
مقادیر مرجع
250-450
واحد:mcg/dl
تفسیر
در هموکروماتوز ارثی، آهن سرم معمولاً بیشتر از 160 µg/dl و درصد اشباع بیش از 60 ٪ است. در اضافه بار آهن پیشرفته، درصد اشباع اغلب بیش از 90 ٪ است.غلظت آهن سرم بیانگر Fe3+ متصل به ترانسفرین است و شامل آهن سرم به صورت هموگلوبین آزاد نمی‌شود. به طور طبیعی فقط حدود یک سوم محل­های اتصال آهن توسط Fe3+ اشغال می‌شوند. بنابراین ترانسفرین سرم ظرفیت ذخیره‌ای قابل‌توجهی برای اتصال آهن دارد که ظرفیت غیراشباع اتصال به آهن (UIBC) نامیده می‌شود. حداکثر میزان آهنی که می‌تواند به ترانسفرین اتصال یابد، ظرفیت کلی اتصال به آهن (TIBC) نامیده می‌شود. اشباع ترانسفرین نیز نسبت آهن پلاسما به TIBC است. آهن سرم در هموسیدروز، کم‌خونی‌های همولیتیک (بخصوص تالاسمی)، کم‌خونی‌های سیدروبلاستیک، هپاتیت، نکروز حاد کبد، هموکروماتوز و درمان نامناسب با آهن افزایش می‌یابد. علایم و نشانه‌هایی که ممکن است در مسمومیت با آهن دیده شوند عبارتند از استفراغ، درد شدید شکم، اسیدوزمتابولیک با افزایش آنیون‌گپ، لوکوسیتوز، هیپرگلیسمی و افزایش بیلی­روبین /AST/ ALT و لاکتات دهیدروژناز.
احتیاط ها
آهن سرم در اشکالات تغذیه‌ای، از دست دادن مزمن خون (ازجمله (PNH، جذب ناکافی آهن پس از تزریق B12 در درمان آنمی‌بدخیم، به دنبال درمان با اریتروپوئتین ترکیبی، التهاب‌ها، عفونت‌ها و بیماری­های مزمن کاهش می‌یابد.
ترکیب آهن پایین و TIBC یا ترانسفرین بالا و اشباع پایین، نشانه فقر آهن می‌باشد. فریتین پایین نیز تشخیص فقر آهن را تایید می‌نماید. TIBCدر فقر آهن، مصرف OCP و حاملگی افزایش می‌یابد.TIBC در هیپوپروتئینمی به هر علت و در بعضی از التهابات کاهش می‌یابد.جهت تشخیص فقر آهن و اضافه بار آهن معمولاً فریتین حساسیت بیشتری دارد. بهترین و قابل اعتمادترین روش ارزیابی ذخیره کل آهن بدن انجام آسپیراسیون و بیوپسی مغزاستخوان می‌باشد.بهترین روش ارزیابی فقر آهن در اطفال (به جز در مواردی که مشکوک به مسمومیت با سرب هستند) اندازه­گیری پورفیرین‌های آزاد اریتروسیت است.
داروهای افزاینده سطح TIBC عبارتند از: فلوریدها و داروهای ضد بارداری خوراکی.
داروهای کاهنده سطح TIBC عبارتند از: ACTH و کلرامفنیکل.

روز و زمان انجام آزمایش
روزانه